Wat Samborangsei in Kampuchea Krom

Posted on: May 13, 2020 6:46 pm

វត្តសម្បូររង្សី (សម្បូរ) នៅខេត្តព្រះត្រពាំង មានអាយុកាល ១៦៤៧ ឆ្នាំ
ថ្ងៃពុធ ៧រោច ខែពិសាខ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា គ.ស.២០២០
Wednesday the 7th Waning Moon of Visakha B.E.2564 equivalent to May 13, A.D.2020 Year of the Rat

វត្តសម្បូររង្សី Wat Samborangsei នៅខេត្តព្រះត្រពាំង កម្ពុជាក្រោម Preah Trapeang province, Kampuchea Krom

វត្តសម្បូររង្សី នៅខេត្តព្រះត្រពាំង មានអាយុកាល ១៦៤៧ ឆ្នាំ។

វត្តសម្បូររង្សី ជាវត្តល្បីមួយ និង មានវ័យចំណាស់ជាងគេនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ស្ថិតនៅចម្ងាយពីទីរួមខេត្តព្រះត្រពាំងប្រមាណ ៤០គីឡូម៉ែត្រ កំពង់ស្ពាន គឺជាស្រុកមួយដែលមានខ្មែរក្រោមរស់នៅយ៉ាងកុះករ មានវត្តខែ្មរទាំងអស់ចំនួន ២២វត្ត ក្នុងបណ្ដា ១៤១វត្តនៃខេត្តព្រះត្រពាំង ។

វត្តទាំងនោះមានដូចជា វត្តមហាពោធិវ័ន ហៅវត្តតាធៀវ កសាងនៅគ.ស.១៣៦៧, វត្តបទុមសាគរ ហៅវត្តកំពង់ស្ពាន កសាងនៅគ.ស.១៨១៨, វត្តរតនាទីបារាមកោះកែវ ហៅ អូរមិច កសាងគ.ស.១៦៥៧, វត្តបទុមក្រពុំរ័ត្នកេសរបុបា្
ផចម្បាមាស ហៅវត្តសំណឹងធំ កសាងនៅគ.ស.១៣៦៤ ជាដើម ។

ដោយឡែកវត្តសម្បូររង្សី ហៅវត្តសម្បូរ បានស្ថាបនាឡើងនៅក្នុងគ.ស.៣៧៣ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិតាខៅ ឃុំក្រសាំង ស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង ស្ថាបនាឡើងក្នុងព.ស.៩១៦ គ.ស.៣៧៣ ប្រសិនបើគិតមកទល់នឹងបច្ចុប្បន្ន វត្តនេះមានអាយុកាលជិតមួយពាន់ប្រាំមួយរយហាសិប (១.៦៥០) ឆ្នាំមកហើយ ។

ប្រសិនបើពិនិត្យទៅលើបញ្ជីវត្តខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម វត្តសម្បូររង្សី ជាវត្តមួយដែលបានកសាងឡើងមុនគេបង្អស់ក្នុងបណ្ដាវត្តខ្មែរដែលបានកសាងនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម។

វត្តសម្បូររង្សី មានផ្ទៃដីទំហំប្រមាណជាង ១១.១៧០ម៉ែត្រក្រឡា ស្មើ ១២០.២៣២ហ្វ៊ីត/Feet វត្តនេះត្រូវបានជួសជុលឡើងវិញអស់ចំនួន ៤លើកមកហើយ ។ ការរុះរើលើកទី៤ ត្រូវបានកសាងព្រះវិហារជាថ្មី ដឹកនាំដោយព្រះចៅអធិការវត្តព្រះនាមថាច់ យ៉ួង និងបានបញ្ចុះខណ្ឌសីមានៅឆ្នាំ១៩៩៨ ។ ក្នុងពេលជួសជុល និង កសាងឡើងម្តងៗ ត្រូវបានព្រះចៅអធិការវត្តយកចិត្តទុកដាក់ និង រចនា ទៅតាមក្បូរក្បាច់លំនាំវប្បធម៌ខ្មែរ ។ ក្រៅពីព្រះវិហារ ដែលបានកសាងចំកណ្តាលទីធ្លាវត្តនោះ យើងប្រទះឃើញកុដិសាលាតូចធំជាច្រីន ដូចជា សមណកុដិ, កុដិរបស់ព្រះចៅអធិការ, កុដិសម្រាប់អាគន្តុកៈ, សាលាឆទាន និងសាលារៀន ជាដើម ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ វត្តតែងបើកសាលារៀនអក្សរសាស្ដ្រខ្មែរ
និង ភាសាបាលី សម្រាប់កូនចៅខ្មែរក្រោមនៅជុំវិញវត្ត និងសមណសិស្សនានានៅក្នុង និង ក្រៅខេត្តសិក្សារៀនសូត្រ មិនដែលអាក់ខាន ។

បច្ចុប្បន្នវត្តសម្បូររង្សី មានរក្សានូវផ្ទាំងសិលាចារឹកមួយ ដែលមានប្រវែងបណ្តោយ ១,៧ម៉ែត្រ ទទឹង៤,៨ សង្ទីម៉ែត្រ កម្រាស់ ០,៩សង្ទីម៉ែត្រ និងមានទម្ងន់ប្រហែល ៥០០គីឡូក្រាម ។ ផ្ទាំងសិលាចារឹកនេះមានចារអក្សរខ្មែរបុរាណមួយបន្ទាត់ ដែលក្រៅពីអ្នកបុរាណវិទ្យាមិនអាចអានបានឡើយ ។ តែសេចក្តីនៃអក្សរនៅក្នុងផ្ទាំងសិលាចារឹកនោះ ត្រូវបានអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងស្គាល់យូរមកហើយ ដោយគេបានយកទៅចុះផ្សាយនៅក្នុងព្រឹត្តិបត្រសាលាបារាំងចុងបូព៌ា
(Bulletin de l’Ecole française d’Extrême-Orient XIX) កាលពីព.ស.២៤៦៣ គ.ស.១៩១៩ ។ កាលជំនាន់នោះ វត្តនេះឈ្មោះថា សម្បូរ ប្រហែលជាហៅកាត់ពីសម្បូររង្សី ហើយបច្ចុប្បន្នពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរនៅជុំវិញវត្តនេះក៏នៅតែហៅថា វត្តសម្បូរ ដដែល ។

តួអក្សរខ្មែរបុរាណ និងសេចក្តីជាភាសាសំស្ក្រឹតនេះ ត្រូវបានលោក ហ្សក ហ្សឺដែស George Cœdès បកប្រែទៅជាភាសាបារាំង ហើយលោកសាស្ត្រាចារ្យ បណ្ឌិត អាំង ជូលាន Ang Choulean, Ph.D., បានសរសេរមកជាអក្សរខ្មែរសម័យថ្មីថា
«ភោគីន្ទ្រាស្យ សហស្រនិស្សត ចលជ្ជិហ្មាត ទិច្ចុម្វិត» ប្រែសម្រួលសេចក្ដីមកជាភាសាខ្មែរប្រែថា «ដោយមានពន្លឺបត់បែនចេញពីមាត់ទាំងមួយពាន់ នៃស្តេចនាគ មកបបោសអង្អែល»។